EEN VOLTOOID JAAR MET VEEL LEVEN EN DOOD.

Allereerste wil ik iedereen, mede namens Lida, fijne feestdagen, een gezellige jaarwisseling, en een voorspoedig 2017 toewensen.

 

Het was me het jaartje wel. De wereld is er in veel opzichten niet veel mooier op geworden. Blijvende spanningen en oorlog in het Midden-Oosten, Myanmar, Darfur en Zuid Soedan. Veel ontheemden, veel verdronkenen hier in Europa, veel ontevredenen en polarisatie in zowel VS als Europa. Ook de vooruitzichten zijn nog twijfelachtig op zijn best. De groeiende instabiliteit politiek en economisch wereldwijd, het afnemende democratische gehalte in veel landen (Rusland, Turkije, Hongarije , Polen): het stemt niet vrolijk.
En wat als positief te boek staat, het Klimaatakkoord van Parijs: ik ben bang dat het ‘to little, to late’ is. Verder lijkt het geloof in de markt te tanen en dat is winst.

 

Dichter bij huis: Op het terrein van het ‘Voltooid Leven’ is er eindelijk een positieve ontwikkeling. Dat is voor mij natuurlijk een belangrijk punt. Dáárvoor heb ik in 2010 aandacht willen vragen met het verhaal over Moek’s laatste wens. De commissie Schnabel vond begin dit jaar nog dat het allemaal mooi en voldoende geregeld was met de bestaande Euthanasiewet (WTL). Met overwegend medisch gerichte leden, die moesten oordelen over wat door de Hoge Raad expliciet buiten het medische domein was geplaatst, kwamen zij alleen al daarom met een weinig geloofwaardig rapport.
Gelukkig herstelden de ministers hun startfout door het rapport te negeren en een andere weg in te slaan. De autonomie van de burger wordt nu erkend, ook waar het een zelfgekozen levenseinde betreft. Dat is een doorbraak. Want waarom zou dat dan alleen gelden voor relatief gezonde ouderen en zouden alle anderen afhankelijk blijven van de barmhartigheid van artsen? Sterven is altijd primair een persoonlijk, existentieel gebeuren. Ziek of niet, hulpverleners (artsen of anderen) kunnen de burger adviseren en ondersteunen, bij het waarborgen van de kwaliteit van leven. De WTL heeft het sterven gemedicaliseerd en dat is uiterst ongelukkig en onterecht. Nu is D66 met een echt concept wetsontwerp gekomen, dat veel lijkt op wat de regering en de actiegroep ‘Uit Vrije Wil’ voor ogen hadden. Het bevat veel stappen vooruit. Toch vrees ik dat de harde leeftijdsgrens (75) allerlei onvoorziene en ongewenste effecten zal veroorzaken. Ook de beoogde BIG-registratie van de hulpverleners plaatst hen in het kader van de gezondheidszorg. Dan blijft de medische benadering domineren en worden hulpverleners met een totaal andere achtergrond, die zeker niet minder relevant is, buitengesloten. Dat is niet gewenst.
De tendens lijkt groeiende, dat steeds meer mensen liever kiezen voor sterven in eigen regie, met zelf verkregen middelen. Recent nog het echtpaar van CDA-huize, dat ook bewust aandacht vroeg voor die mogelijkheid. In hoeverre die tendens zich werkelijk voordoet zal niet gemakkelijk te achterhalen zijn. In veel gevallen zal dit niet altijd duidelijk zijn. Naasten zullen niet betrokken worden of er het zwijgen toe doen. De strafbaarheid van de hulp bij zelfdoding (die op zijn minst een onderzoek vergt) zal weinigen stimuleren zoiets te melden. Dat wetsartikel veroorzaakt meer maatschappelijke schade, dan het zal voorkomen.

 

Mijn proces kwam onverwacht in het nieuws. De Advocaat Generaal bij de Hoge Raad kwam met het gunstige advies de cassatie van het OM ongegrond te verklaren. Normaal haalt zoiets het nieuws niet. Waarom nu wel is onduidelijk. De Hoge Raad neemt overigens de tijd. Haar uitspraak wordt pas verwacht op 14 maart. Als het proces dan afgerond wordt zou dat mooi zijn, maar ik sluit niet uit dat het proces toch nog eens over gedaan moet worden.

 

Hoe dan ook, het belooft een boeiend jaar te worden ten aanzien van het ‘Voltooid Leven’ debat, nog los van de nieuwe politieke realiteit die na de verkiezingen zal ontstaan. Overigens zou ik de term ‘Voltooid Leven’ wel willen vervangen door ‘Klaar met het leven’, om de weinig zinvolle discussie over de vraag wat ‘voltooid’ hier nu werkelijk wil zeggen en of dat wel klopt, te vermijden. Het respect voor de eigen beleving van ouderen dient voorop te staan.

 

Dit jaar is geëindigd met een mij trots makende gebeurtenis: Aafke, mijn jongste dochter, promoveerde in Utrecht op een relevante studie over inter-etnische contacten in Rotterdamse wijken, met de titel ‘Pathways in Diversity’. Ondanks veel verschillende tegenslagen heeft ze dit onderzoek kunnen doen en succesvol afronden. Petje af!!

 

Monopolies, inteelt, monoculturen, nationalisme en afgesloten zuilen: Op het eerste gezicht lijken deze vormen van ‘specialisatie’ hun voordelen te hebben. Nader beschouwd zijn het echter vormen van bijziendheid, die de samenleving niet echt ten goede komen. Diversiteit, verscheidenheid blijkt op langere termijn steeds weer de essentiële bron van groei, inspiratie en vooruitgang. Instabiliteit hangt daarmee haast onvermijdelijk samen. Mijn wat sombere gedachten aan het begin kunnen dus ook wijzen naar de noodzakelijke veranderingen van een vastgelopen systeem.
Er is altijd reden en ruimte voor hoop en daarmee stap ik het nieuwe jaar 2017 in!

Albert